Je hebt er misschien nog niet op gelet, maar steeds meer daken in ons land kleuren groen. Dat de vraag naar groendaken in de lift zit, blijkt ook uit een rondvraag van VRT NWS bij verschillende groendakleggers en tuinaannemers. "Het is een sector die al enkele jaren sterk groeit", zegt Yves Heirman, directeur van de Belgische Federatie Groenvoorziening (BFG).

Een groendak is een soort kleine plantentuin die je op je dak aanlegt of laat aanleggen. De meest voorkomende vorm is het zogenoemde "extensieve" groendak. Dat is een soort groene afwerking van de dakbedekking, meestal met mossen en sedumsoorten of kruiden en gras. Een extensief groendak kan gelegd worden zonder bouwvergunning, maar is niet bedoeld om te bewandelen. Wanneer het echt gaat om een volwaardige daktuin, met intensievere begroeiing, wordt er gesproken van een "intensief" groendak.
Stijgende interesse
Ongeveer vijftien jaar geleden werden in ons land de eerste groendaken gelegd. Groenbedrijf Van Vlierden uit Pelt was een van de pioniers in Vlaanderen. Sales manager Roger Verpoort zag de sector jaar na jaar groeien. "Hoewel het nog steeds gaat om een relatief kleine sector, breidt de markt de laatste jaren duidelijk uit. Wij krijgen steeds meer vragen binnen. Onze gelegde oppervlakte groeit jaar na jaar met 15 tot 20 procent. Momenteel leggen we 2.000 tot 3.000 m² groendak per week."

Dat bevestigt ook Yves Heirman, als directeur van de BFG ook initiatiefnemer van de recent opgerichte Belgische Federatie voor Gevel- en Dakgroen. "In Nederland staan ze al verder dan bij ons, maar ook hier zie je dat de markt duidelijk groeit. Als we kijken over de voorbije zeven jaar, dan zien we  een bijna exponentiële groei van tussen de 10 en de 15 procent per jaar."

Aanvankelijk waren het vooral overheden en bedrijven die dakbegroening lieten aanleggen, maar de laatste jaren lijkt ook bij particulieren de interesse toe te nemen. "We hebben groendaken zien evolueren van iets exotisch naar iets waar ook particulieren steeds meer in investeren", aldus Glenn Hermans van Green Plan uit Heffen. Hij zag vooral vorig jaar de vraag bijzonder sterk stijgen, al koppelt hij dat ook deels aan corona. "Veel mensen konden vorig jaar niet op vakantie en investeerden dan maar meer in hun eigen huis."
Middel tegen wateroverlast?
De recente wateroverlast bewijst volgens Yves Heirman in ieder geval de noodzaak aan meer dakbegroening. "Je kan groendaken eigenlijk beschouwen als een soort van spons", aldus Heirman. "De planten groeien op een substraatlaag die tijdens een bui regenwater opneemt. Een deel van dat opgenomen water zal vervolgens verdampen, de rest wordt vertraagd afgevoerd. Daardoor daalt de totale hoeveelheid die afgevoerd moet worden en vermindert het piekdebiet bij een stortbui. Zo verlichten we de druk op onze riolering."

Groendaken helpen dus om regenwater beter de controleren. Al betekent dat niet dat ze een wondermiddel zijn. "Vandaag hebben groendaken gemiddeld een capaciteit om zo'n 35 liter/ per vierkante meter op te nemen", aldus Verpoort. "Dat is heel veel, maar bij extreme regenval raakt zo'n dak op een bepaald moment natuurlijk wel verzadigd en stroomt de rest alsnog af. We moeten het dan ook vooral zien als een van de middelen in het tegengaan van wateroverlast. Architecten zijn tegenwoordig verplicht om water te gaan bufferen, zodat er zo min mogelijk afvloeit naar de riolering. In die zin zijn groendaken interessant."

"Groendaken mogen geen argument worden om de verharding door bebouwing te gaan legitimeren", zegt ook Filiep Bouckenooghe van de Vlaamse Vereniging Openbaar Groen. "Een groendak implementeren in een bouwproject zorgt dan wel voor waterbuffering, maar het is de stap ervoor die het belangrijkst blijft: geven we water in onze steden die plaats die ze moet hebben? Verdere verharding vermijden blijft uiteraard prioriteit. Maar daar waar gebouwd wordt of is, zullen groendaken zeker een belangrijke factor zijn."

Steden klimaatproof maken
Dat groendaken een belangrijke rol zullen spelen in het klimaatvriendelijk maken van onze steden, daar zijn experts het in ieder geval over eens. Zo helpt een groendak niet alleen bij het voorkomen van wateroverlast, maar zorgt het in steden ook voor verkoeling bij langdurige hitte. "In de zomer heb je in stadscentra vaak te maken met zogenaamde "hittestress"", aldus Hermans. "Het is daar dan nog enkele graden warmer omdat gebouwen veel warmte opnemen. Bij een groen dak is dat veel minder het geval, omdat de planten de warmte reflecteren en bovendien de lucht koelen door vocht te verdampen."

Ook voor de klant of eigenaar zijn er bovendien heel wat voordelen verbonden aan een groendak. Zo stabiliseert een groendak de temperatuur in het gebouw, wat voor een lagere energiefactuur kan zorgen. In de zomer zorgt dat voor een soort koelingseffect, in de winter speelt het dan weer een isolerende rol. Om dezelfde reden werken zonnepanelen ook aan een hoger rendement als je ze combineert met een groendak. De levensduur van een groendak is bovendien vaak tweemaal zo lang als een gewoon dak. Keerzijde van de medaille zijn wel het onderhoud (tweemaal per jaar) en de kostprijs.

Verplichting voor nieuwbouw
Heel wat steden en gemeenten zetten de laatste jaren alleszins in op groendaken. Op sommige plaatsen, zoals in Antwerpen en Leuven, is dakbegroening zelfs verplicht voor alle nieuwbouw. In andere steden krijg je een premie bij het plaatsen van een groendak. De omvang van die premie verschilt van plaats tot plaats. Zo krijg je in Mechelen een premie van 31 euro per vierkante meter. In Gent kan dat gaan tot 45 euro per vierkante meter en tot een plafond van 50.000 euro per gebouw.

Ook de Vlaamse overheid stimuleert het plaatsen van groendaken. Zo valt bijvoorbeeld de verplichting om een regenwaterput te plaatsen weg als je dak volledig uitgevoerd is als groendak. Is je dak maar gedeeltelijk bedekt met dakbegroening, dan moet je dit aandeel dan weer niet meenemen in de berekening van de minimale inhoud van je regenwaterput.

Van die laatste maatregel zijn wel niet alle experten voorstander. Een regenwaterput blijft immers, indien goed aangelegd en juist gebruikt, een interessant middel om rioleringen te ontlasten. "De aanpak van extreme regenval blijft een en-en-verhaal", aldus Yves Heirman. "Groendaken spelen daar een rol in, net als regenwaterputten."
Een nieuwe federatie
De groei van de markt van groendaken (en gevelgroen, iets wat vaak door dezelfde aannemers wordt verzorgd) wordt in ieder geval geïllustreerd door de recente oprichting van de Belgische Federatie voor Gevel- en Dakgroen. Die ging in mei van start als onderdeel van de Confederatie Bouw in samenwerking met de Belgische Federatie Groenvoorzieners (BFG).

"Groenvoorziening en Bouw zijn twee activiteiten die steeds vaker hand in hand gaan", aldus Yves Heirman van de BFG. "Daarom besloten we twee jaar geleden intenser samen te werken. Daktuinen (en groene gevels) leggen uiteraard nog meer de nadruk op het belang van de samenwerking. Om het plastisch uit te leggen: een daklegger is geen groendeskundige en de groendeskundige is geen daklegger. Dat moet in samenwerking gebeuren."

"Met de nieuwe federatie willen we meer ondernemers informeren en goed opleiden, duidelijkheid scheppen over de vereisten en standaarden voor groendaken en beslissingsnemers informeren over mogelijkheden, knelpunten en actievoorstellen", aldus Heirman. "Met groendaken hebben we oplossingen voor klimaatverandering binnen handbereik, maar ze zijn nog te weinig bekend bij het grote publiek. Meer en meer particulieren tonen interesse, maar velen zien het ook nog als "kosten voor mij en baten voor de maatschappij (lees: anderen)". Dat willen we veranderen."

Bron: vrt.be